หยกเป็นแร่ธาตุที่มีราคาสูง
และนิยมใช้ทำเป็นเครื่องประดับและข้าวของเครื่องใช้ต่างๆ เช่น กำไร แหวน
หรือแม้พระพุทธรูปนั้นก็มีไม่น้อยที่สร้างจากหยก
ความที่มันเป็นแร่ที่หายากและราคาแพงนี้เอง
จึงมีผู้คิดค้นการทำเลียนแบบขึ้นจากวัสดุต่างๆ
ซึ่งด้วยเทคโนโลยีปัจจุบันนี้ก็ช่วยให้มิจฉาชีพพวกนี้สามารถทำหยกปลอมได้ง่ายขึ้น
แต่การจะสังเกตว่าอันไหนเป็นหยกปลอมหรือหยกแท้นั้น ก็ไม่ใช่ว่าไม่มีทางเอาเสียเลย เพียงแต่ต้องอาศัยไหวพริบและความเคยชินกันสักหน่อยครับ
ทั้งนี้วิธีการที่จะดูหยกแท้หรือปลอมนั้น ไม่มีวิธีไหนที่ได้ผล 100% เพราะของปลอมในสมัยนี้ปลอมได้เหมือนของจริงมากๆ ครับดังนั้นควรสอบถามหรือหาข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญที่ไว้ใจได้จะดีที่สุด
วิธีทดสอบหยกแท้-หยกเทียม
เคาะหยกเพื่อฟังเสียง
นำหยกมาเคาะกันดู หากเป็นหยกแท้นั้นจะมีเสียงดังกังวานเสนาะหู แต่ถ้าเป็นหยกปลอมนั้นจะออกเสียงทึบๆ ไม่ใสเท่าที่ควร ข้อแนะนำสำหรับวิธีนี้คือ ไม่ควรเคาะแรงจนเกินไป เพราะอาจทำให้เนื้อหยกนั้นแตกหรือบิ่นได้รู้สึกเย็นเมื่อสัมผัส
ธรรมชาติของหยกนั้นมักจะมีเนื้อสัมผัสที่เย็น ดังนั้นเมื่อต้องการพิสูจน์ว่าเป็นหยกแท้หรือไม่ ควรนำมาวางไว้ในมือหรือกำไว้สักครู่ หากเนื้อหยกมีสัมผัสที่ไม่เย็น ให้ตีไว้ก่อนว่าเป็นของปลอม แต่วิธีนี้ก็ไม่แม่นยำเท่าไหร่นัก เพราะหยกก็คือหิน ที่สามารถเก็บความเย็นจากอุณหภูมิรอบตัวได้เท่านั้นเองใช้แสงไฟพิสูจน์
ให้นำหยกขึ้นส่องดูกับไฟ ซึ่งโดยธรรมชาติเนื้อหยกจะดูใสและสามารถส่องผ่านทะลุโดยแสงไฟได้ แต่ของปลอมส่วนมากนั้นเนื้อจะทึบ ไฟที่ส่องผ่านนั้น ไม่สามารถทะลุได้ แต่ในสมัยนี้มีกรรมวิธีการปลอมแปลงที่เหนือชั้นมากขึ้น หยกปลอมบางชิ้นอาจจะมีลักษณะโปร่งแสง ให้ดูด้วยการใช้กล้องส่องพลอยจะสามารถมองเห็นเนื้อหยกได้ชัดมาก และเปรียบเทียบได้ง่ายขึ้นทดสอบกับกระจก
นำหยกไปขูดกับกระจก ทั้งนี้เนื้อหยกนั้นจะมีลักษณะแข็งมาก ให้ทดลองดูว่านำไปขูดกับกระจกแล้วจะเป็นรอยหรือไม่ ถ้าเป็นแสดงว่าหยกแท้ แต่ถ้าไม่มีรอยหรือเกิดรอยไม่สม่ำเสมอนั้น ให้ตีความว่าเป็นหยกปลอมได้เลย แต่ข้อควรระวัง ไม่ควรขูดแรงจนเกินไป เพราะกระจกจะแตกได้ทดสอบกับเส้นผม
นำเส้นผมมาพันกับหยก แล้วจุดไฟลนที่หยก วิธีนี้ฮิตกันมากครับ เพราะสามารถทำได้ง่ายและร้านขายหยกส่วนใหญ่นั้นยอมให้ทดลองด้วยวิธีนี้ได้ ซึ่งถ้าลนไฟแล้วหยกร้อนขึ้น แต่เส้นผมไม่เป็นอะไร นี่คือหยกแท้ แต่ถ้าเส้นผมเกินไหม้ให้ตีความว่าหยกปลอมได้เลยทั้งนี้วิธีการที่จะดูหยกแท้หรือปลอมนั้น ไม่มีวิธีไหนที่ได้ผล 100% เพราะของปลอมในสมัยนี้ปลอมได้เหมือนของจริงมากๆ ครับดังนั้นควรสอบถามหรือหาข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญที่ไว้ใจได้จะดีที่สุด
ซื้อหยกที่ร้านทั่วไป มีใบรับรับรอง จะเชื่อถือได้มากน้อยแค่ไหน?
ควรดูหลายปัจจัยประกอบ เช่น- ร้านที่ซื้อมา เป็นร้านแบบไหน ร้านใหญ่หรือเปล่า, ทำธุรกิจมานานหรือยัง
- มีใบรับประกัน หรือใบรับรองหยกหรือไม่ และใบรับรองนี้ออกให้โดยร้านเอง หรือออกโดยสถาบันอัญมณี เพราะถ้าเป็นสถาบันอัญมณีจะมีความน่าเชื่อถือกว่ามาก